Oorzaak van de klachten

Het tekort aan lactase is dus de oorzaak van de klachten. Dit wordt ook wel lactase-deficiëntie of lactase-tekort genoemd. Door het tekort aan lactase kan lactose niet opgenomen worden door ons lichaam. Dit wordt lactosemalabsorptie genoemd. Niet iedereen heeft last van klachten door de verminderde opname van lactose. Als iemand wel last heeft van klachten spreken we van lactose-intolerantie: het niet goed verdragen van lactose.

Er zijn verschillende vormen van lactose-intolerantie, afhankelijk van de oorzaak. Lactose-intolerantie kan al bij de geboorte aanwezig zijn maar de intolerantie kan ook ontstaan op kinderleeftijd of bij volwassenen.

Primaire lactose-intolerantie
​
Dit is de meest voorkomende vorm van lactose-intolerantie en ontstaat door onvoldoende productie van het enzym lactase. Lactose komt in kleine hoeveelheden voor in moedermelk. Bijna alle zuigelingen maken voldoende van het enzym lactase aan om lactose uit de moedermelk goed te kunnen verteren.

Na het derde levensjaar neemt bij veel Afrikanen, Aziaten, Zuid-Amerikanen en Zuid-Europeanen de productie van lactase af. In deze landen komt lactose-intolerantie veel vaker voor. West-Europeanen en Noord-Amerikanen blijven over het algemeen voldoende lactase aanmaken. Deze vorm van lactose-intolerantie wordt ‘primaire lactose-intolerantie’ genoemd.

Secundaire lactose-intolerantie
​
Een lactose-intolerantie kan ook ontstaan wanneer de darmwand beschadigd is.

Bijvoorbeeld bij een (chronische) darmontsteking, een darminfectie, na een darmoperatie of na bestraling van de darm.
De darmwand is in dat geval niet meer in staat om voldoende lactase aan te maken.

Deze vorm van lactose-intolerantie wordt ‘secundaire lactose-intolerantie’ genoemd en kan tijdelijk van aard zijn. Wanneer de darm herstelt, wordt er weer voldoende lactase aangemaakt.

Klachten en symptomen bij Lactose-intolerantie

Wanneer lactose uit onze voeding niet door het enzym lactase wordt afgebroken, komt het onveranderd in de dikke darm aan. In de dikke darm leven veel bacteriën. Deze bacteriën gaan het lactose bewerken en afbreken. Hierbij komen gassen en bepaalde vetzuren vrij.

Daarnaast trekt lactose in de dikke darm vocht aan. Hierdoor kunnen de volgende klachten ontstaan:

• Een opgeblazen gevoel.
• Diarree, soms is de ontlasting schuimend en ruikt deze zuur.
• Buikpijn en krampen.

Waterstof-ademtest
​
Bij dit onderzoek wordt waterstof (H2) in de uitgeademde lucht gemeten voorafgaand en na het drinken van een suikeroplossing met lactose. Waterstofgas wordt door darmbacteriën geproduceerd tijdens de afbraak van suikers zoals lactose. Dit waterstofgas wordt opgenomen door het bloed, passeert vervolgens de longen en wordt dan uitgeademd. Door op verschillende tijden na het drinken van de suikeroplossing de hoeveelheid waterstofgas in de uitgeademde lucht te bepalen, kan de arts bepalen of er sprake is van een lactose-intolerantie. De waterstof-ademtest wordt in verschillende ziekenhuizen gedaan.

Eliminatie-provocatie test

Wanneer er klachten zijn die wijzen op een lactose-intolerantie, kan een diëtist of specialist de eliminatie-provocatie test doen. U gebruikt dan eerst een periode lactose vrije voeding. Dit is de eliminatie ofwel het weglaten. Als de klachten verminderen of verdwijnen wijst dit in de richting van lactose-intolerantie. Na enige tijd krijgt u een hoeveelheid lactose bij uw voeding. Dit is de provocatie ofwel het uitlokken van klachten. Wanneer de klachten terugkomen, kan de diagnose ‘lactose-intolerantie’ gesteld worden.

Lactose in voeding en medicijnen
​
Lactose (melksuiker) zit met name in:

• zoete melkproducten zoals gewone melk, chocolademelk en melk met (fruit)smaakjes;
• smeerkaas, smeltkaas en de meeste buitenlandse kazen;
• vla, pudding, pap en andere zuiveltoetjes;
• roomboter, slagroom, koffiemelk, room en crème fraîche;
• roomijs;
• zuivelfrisdranken op basis van wei zoals Rivella.

In zure melkproducten zoals gewone yoghurt, kwark en karnemelk zit veel minder lactose. Ook Nederlandse (harde) kaas bevat nauwelijks lactose. Deze producten worden door de meeste mensen met lactose-intolerantie goed verdragen.

Lactose kan ook voorkomen in andere producten dan zuivel. Fabrikanten gebruiken melkpoeders of melkbestanddelen ook in bijvoorbeeld chocolade, koek, soep, worst, sausjes en snoep. Daarnaast kan lactose toegevoegd zijn aan medicijnen en voedingssupplementen of vitaminepillen. Het gaat hier om zeer kleine hoeveelheden die voor mensen met primaire of secundaire lactose-intolerantie niet of nauwelijks klachten zullen geven. Bij mensen met aangeboren, erfelijke lactose-intolerantie kunnen deze zeer kleine hoeveelheden lactose echter wel problemen veroorzaken.

Tips en adviezen bij Lactose-intolerantie

Als is vastgesteld dat u een lactose-intolerantie heeft, kan een diëtist u helpen om te kijken hoeveel lactose u nog wel kunt verdragen. Samen met de diëtist kunt u een voedingspatroon samenstellen en bekijken welke producten u beter niet meer kunt nemen.